در آموزش های قبل از سری کامل آموزش آنلاین طراحی فیگور و مانکن آموختیم که برای نمایش خلاقیت خود در طراحی لباس باید بتوانید به نحوی آن را را روی کاغذ نمایش دهید.  در درس قبل دیدیم که چگونه مانکن استخوانی یا چوبی را بکشیم و سپس با کشیدن و طراحی مانکن استاندارد تمام رخ از نمای روبرو شروع کردیم. گفتیم که برای کشیدن مانکن استاندارد باید از اصول تناسبات اندام پیروی کنیم و با کشیدن مانکن 9 سر اولیه نحوه درست قرار گیری لباس روی بدن و نمایش ضرافت و پیچیدگی‌های آن را به تصویر بکشیم. مانکن تمام رخ 9 سر و از نمای روبرو به دلیل آنکه کلیه اندام ها و اعضای اصلی بدن را بدون هیچ زاویه ای و با جزئیاتی دقیق نشان می دهد برای ما مهم است.

قبل از شروع سایه پردازی مانکن و مشخض کردن حجم بدن بهتر است به تمرین طراحی مانکن اولیه تمام رخ که طول بدن را به اندازه ۹ سر استاندارد در نظر می گیرد بپردازیم. اعضای اصلی بدن را روی فیگور زن می کشیم. جانمایی صحیح سر، سرشانه ها، خط کمر، باسن ، زانوها ، مچ و کف پا را روی کاغذ نمایش می دهیم. سپس دیگر اندام ها مانند گردن، چوبی پا و زانو، چوبی دستها و ساق، کف دست و انگشتان دست و پا را به صورت اصولی می کشیم. بعد از مرحله کشیدن مانکن اولیه تمام رخ از نمای روبرو یا پشت سر و حجمی سازی مانکن به سراغ سایه زدن مانکن می رویم. سایه زنی یا سایه پردازی از مهمترین مراحل در طراحی لباس است و نمایش صحیح لباس روی بدن و حجم بدن با سایه و نور مشخص می گردد.

مشاهده دوره جامع طراحی لباس و سرفصل های آن از مزون گرا گالری

سایه پردازی یا سایه زدن مانکن چیست؟

سایه زنی مانکن یا فیگور یکی از مهم ترین مراحل در طراحی لباس است. در دنیای واقعیت هنگامی که نور از یک منبع با زاویه ای مشخص به بدن تابیده می شود، بسته به موقعیت اندام مختلف باعث ایجاد قسمت های روشن و قسمت های تیره بر روی لباس و بدن انسان می شود. نحوه ایستادن پارچه های مختلف و چین و چروک های آن هم به نوعی باعث ایجاد سایه روشن هایی بر روی لباس می شود. با استفاده از تکنیک های سایه زنی باید بتوانیم نحوه صحیح قرار گیری پارچه و لباس روی بدن را نمایش دهیم. بنابراین در اولین مراحل طراحی لباس و قبل از کشیدن لباس روی اندام باید با مانکن کار کنیم و بتوانیم فرم بدن و سایه های ایجاد شده در اعضای مختلف بدن را به نحو اصولی نمایش دهیم.

سایه زنی مانکن به چه دلیل انجام می شود؟

بهتر است بدانیم در تمام مراحل طراحی لباس منبع نور را در بالای سر مدل در نظر می گیریم. زاویه قرار گیری نور نسبت به اندام مختلف باعث ایجاد سایه هایی می شود. برای اینکه بتوانیم حجم بدن را به درستی نمایش دهیم باید بتوانیم مانکن خود را با تکنیک های سایه زنی تکمیل کنیم. سایه پردازی مانکن برای نمایش بهتر برجستگی ها و فرو رفتگی های بدن انجام می شود.

قوانین سایه پردازی مانکن یا فیگور چیست؟

در تکنیک های سایه زنی مانکن دو قانون کلی وجود دارد. بسته به مکان قرار گیری شی باید آن را روشن یا تیره نشان دهیم  که در زیر به تشریح آن می پردازیم :

• هر چیزی که در پشت قرار گیرد ، داخل چیز دیگری باشد، زیر چیزی باشد، عقب تر یا درون گودی باشد چون نور کمتری جذب می کند باید با سایه تیره شود.
• هر چیزی که جلوتر باشد، یا برجسته تر باشد و در لبه قرار گرفته باشد به دلیل آنکه نور بیشتری جذب می کند روشن تر می شود.

دوره کامل آموزش طراحی مانکن، آناتومی و فیگور

تکنیک های سایه زدن چیست؟

در کل برای سایه پردازی باید دو نکته را به خاطر داشته  باشید تا بتوانید مدلی با سایه های زیبا داشته باشید. کنترل فشار دست برای نمایش سایه از تیره ترین قسمت تا روشن ترین نقطه بسیار اهمیت دارد. نکته دیگر نحوه اجرای سایه پردازی است که به یکی از روش های زیر صورت می گیرد. بهتر است بدانیم که در منابع مختلف از روش های دیگری مانند نقطه زنی و عناوین دیگر یاد می شود ولی سه روش زیر در تمام منابع مشترک آموزش داده می شود.

• تکنیک سایه زنی با هاشور: این شیوه بسیار رایج و ساده در سایه زنی است و بیشتر برای نمایش پارچه های توری استفاده می شود. با استفاده از خطوط نزدیک بهم به سایه پردازی مانکن یا لباس می پردازیم.
• تکنیک دایره وار یا چرخشی: این روش با کشیدن تعداد زیادی دایره های نزدیک بهم انجام می شود و برای جنسیت سازی پارچه هایی نظیر مخمل به کار می رود
• تکنیک سایه پردازی با محو کن: ابتدا سطحی را با مداد تیره می کنیم و سپس با محو کن سایه را در طول کار پخش می کنیم. در نمایش پارچه هایی مانند حریر، ساتن و پوست از محو کن کمک می گیریم

مراحل سایه زدن مانکن در طراحی لباس

1. کشیدن خط مرکزی: یک خط عمودی صاف در وسط صفحه بکشید. این خط، محور تقارن بدن خواهد بود.
2. تعیین ارتفاع: قد مانکن را با واحد “ طول سر” مشخص کنید. قد یک مانکن 9 برابر طول سر است. با علامت‌گذاری این اندازه‌های کاملا برابر را روی خط مرکزی کشیده و نقاط بالا و پایین مانکن را مشخص کنید. در نهایت باید ده نقطه و نه قسمت کاملا مساوی ترسیم کنید.
3. کشیدن سر:  قسمت اول را به سه بخش تقسیم کنید و گردی سر را بکشید. توجه کنید که در این نما به اتصال چانه و ترسیم تخم مرغی سر نیاز نداریم.
4. خط شانه:  در نمای پشت سر خط سرشانه و استخوان ترقوه را نمی کشیم.
5. خط کمر:  در نمای پشت سر نیاز به خط کمر نداریم
6. خط باسن:  به جای خط باسن باید به حجم باسن از نمای پشت سر بپردازیم
7. کشیدن گردن:  دو خط کوتاه مورب از دو طرف کناره سر به سمت خط  سر شانه بکشید.
8. دست ها:  از انتهای خط سر شانه، دو خط کاملا مستقیم تا خط باسن بکشید ، این خط به اندازه دو سر و رو به پایین است.
9. مفصل ها: در انتهای خط سر شانه گردی مفصل را بکشید
10. بازوها:  چوبی دستها را با اتصال مفصل سر شانه به مفصل آرنج دست بکشید.
11. ساعدها: چوبی دست را به دو نیم تقسیم کنید و وسط آن جای برآمدگی مفصل آرنج است.
12. کف دست‌ها:  در انتهای ساعدها یک ذوزنقه ساده‌ برای کف دست و یک مثلث برای انگشتان دست بکشید.
13. ران‌ها:  از انتهای خط باسن تا مچ پاها دو خط مستقیم به پایین بکشید تا چوبه ران پا ایجاد شود. پاها دو برابر سر هستند
14. ساق پاها: ا با تقسیم کردن چوبی پا به دو قسمت مساوی و مشخص کردن وسط آن ، فرو رفتگی زانو را تعیین می کنیم.
15. پاها:  در نمای پشت باید به جای کف پا به کشیدن پاشنه کفش بپردازیم
16. حجیم سازی مانکن و سایه زدن : در ادامه مراحل یاد می گیرید که چطور با سایه زدن مانکن حجمی بکشید و بتوانید ماهیچه ها و عظلات را نمایش دهیم.
17. سایه زدن گردن و استخوان ترقوه: از کناره های سر تا مفصل سرشانه باید پهنای گردن وکشیدگی آن را تعیین کنید
18. سایه پردازی بازوی مانکن: از گردی مفصل بازو به برآمدگی آرنج خطی بکشید تا حجم بازو را نشان دهیم.
19. سایه زدن حجم ساعد دست: از برآمدگی آرنج به گردی مفصل مچ دست خطی بکشید تا حجم ساعد مانکن مشخص شود
20. سایه زنی حجم سینه، باسن و لگن: با دو نیم دایره حجم باسن مانکن را از پشت سر مشخص می کنیم
21. سایه زنی ران پا: از خط فاق تا گردی فرو رفتگی زانو با کشیدن خط به ران مانکن حجم می دهیم
22. سایه و حجم دهی به ساق پا: از فرو رفتگی زانو به مفصل مچ پا با کشیدن خط به حجم دهی ساق پای مانکن پایان می دهیم.

نکاتی برای اجرای بهتر سایه زنی مانکن طراحی لباس :

• تقارن:  مانکن تمام رخ بر پایه تقارن ایجاد می شود. اعضای دو طرف بدن باید کاملا شبیه به هم باشند پس سعی کنید سایه های دو طرف بدن بهم شبیه باشند.
• حالت بدن:  قسمت هایی از بدن که نور بیشتری جذب می کنند باید روشن تر و نقاط فرو رفته و گود باید سایه زنی و تیره شوند. توجه کنید که نور از بالا به مانکن تابیده می شود.
• تیره گی کناره های مانکن:  با توجه به حجم بدن ، قسمت های کناری بدن مانند کمر، دست و پاها که از جلوی بدن کم کم به سمت پشت کشیده می شوند، نور کمتری را جذب می کنند. این نقاط که در بعد قرار دارند باید سایه بخورند.
• روشنی نقاط برجسته بدن: نقاط برجسته و روی بدن نور بیشتری را جذب می کنند و باید روشن باشند. روی سینه، شکم ، بازوها و روی ران پا را روشن نشان می دهیم.
• تمرین و تمرین و تمرین:  می‌توانید سرعت دست  خود را در سایه زنی مانکن و نشان دادن حجم بدن با تمیرین بسیار بالا ببرید.

مهم ترین اصول در آموزش سایه پردازی مانکن

شاید شیوه های سایه پردازی مانکن را با کمی تمرین بتوان آموخت ولی برای اینکه کاری تمیز و یکدست داشته باشیم باید برخی نکات ریز را آموزش ببینیم. بسیاری از دانش پذیران هنگام سایه زدن مانکن از طیف یکدست با میزان سایه و روشن یکنواختی استفاده می کنند. این مطلب به کنتراست کار اطلاق می شود. نبود کنتراست در سایه زنی سبب می شود که سایه روشن اجرا شده بسیار بیروح و مصنوعی به نظر برسد. به جای سایه زدن یکنواخت باید بدانیم که سایه از سه طیف تیره، طوسی میانه و روشن تشکیل می شود. یعنی از یک سایه تیره به روشنی باید حرکت کنیم. طوسی های میانه کار بسیار حائز اهمیت هستند. نکته دوم ارزش خطی می باشد. ارزش خطی در پایان کار و برای ظریف کاری و دورگیری مانکن استفاده می شود. همواره شروع و پایان خطی را که می کشیم باید پررنگ باشد و وسط خط را آزادنه با رنگی ملایم رها کنیم.